Heat Transfer Fluid thermal Solar Panels

Energievoorziening Zuidplaspolder; Glas + stad is

-

Marktpartijen zijn bereid te investeren in innovatieve energievoorzieningen voor de
Zuidplaspolder als de overheid duidelijke keuzes maakt. Dit was de uitkomst van een markt-en
beleidconsultatie die op 13 februari 2007 werd gehouden. Circa 60 stakeholders gaven hun
menig over de realisatie van een Energieweb.

De Zuidplaspolder is een gebied tussen Rotterdam en Gouda waar vanaf 2008 circa 280 ha glastuinbouwbedrijven en 30.000 woningen en 350 ha bedrijfterreinen worden ontwikkeld. Om deze ontwikkeling in goede banen te leiden is de stichting Glastuinbouw Zuidplaspolder opgericht. Deze stichting wordt gefinancierd door de Rabobank, LTO Noord en Flora Holland. Daarnaast zijn er diverse partijen waaronder het Stimuleringsfonds voor de Architectuur, het Innovatienetwerk Groene Ruimte en Agrocluster en de Kamer van Koophandel Rotterdam die projecten van de stichting mede financieren. Doel van het project is om de ambities die in het intergemeentelijk structuurplan zijn verwoord (meervoudig ruimtegebruik en een duurzame energievoorziening) te realiseren. Taak van de stichting Glastuinbouw Zuidplaspolder is het voorbereiden en uitvoeren van de planvorming. De stichting zal ook de ontwikkelingsmaatschappij gaan oprichten. Deze ontwikkelingsmaatschappij zal in de toekomst de daadwerkelijke realisatie uitvoeren.

Stijgende energieprijzen
In 2007 moeten een aantal cruciale bestuurlijke beslissingen worden genomen, zodat koppeling
tussen energie en ruimtegebruik mogelijk wordt, waaronder glastuinbouw en woningen. Hiervoor moet
een speciale energie-infrastructuur aangelegd worden zodat restwarmte en elektriciteit van de onder meer glastuinbouw gebruikt kunnen worden voor verwarming en energie van de woningen. De
technieken voor verwarming en koeling zijn al in diverse projecten in Nederland toegepast. Dit geldt ook voor de aanvoer van het groeigas CO2 voor de glastuinbouw. In het Westland is hiervoor in 2005 al een speciaal netwerk aangelegd. Hiermee wordt momenteel zuivere CO2 van Shell Pernis via een ondergronds leidingsysteem bij de glastuinders afgeleverd.
Aansluiting op dit systeem voor de Zuidplaspolder is ook mogelijk. De glastuinbouw streeft naar een
volledig gesloten energiebalans zodat in 2008 voldaan kan worden aan de CO2 emissienormen die
dan zullen gaan gelden.
Voor elektriciteit ligt het aanzienlijk moeilijker. Door het (nog) toenemende gebruik vormt dit het cruciale element in de energievoorziening voor de toekomst. Op dit moment zijn er 30-40 energieclusters in de Nederlandse glastuinbouw. De prognose voor de toekomst is opgenomen in [lit
1.]


Figuur 1: Warmte Kracht Koppel (WKK) installatie bij een glastuinbouwbedrijf

Water, afvalverwerking, gewasbescherming en lichthinder zijn ook gebieden waar nog verbeteringen mogelijk zijn, maar ook hiervoor zijn technische oplossingen voorhanden.

Visieontwikkeling
Het is van belang om vooraf met de betrokken partijen een goede visie op de energie-infrastructuur te ontwikkelen. Mogelijk is een uitzonderingsstatus met betrekking tot de wetgeving mogelijk om de
duurzaamheiddoelstellingen te realiseren.
Een nieuwe innovatie is het gebruik van geothermie. Volker-Wessels voert momenteel een diepe proefboring uit om te onderzoeken of dit systeem voor de glastuinbouw toepasbaar is. Daarnaast zijn er mogelijkheden om warmtepompen toe te passen. Hiermee wordt grondwater opgepomt waarmee in de winter verwarmd en in de zomer gekoeld kan worden. [lit. 2] Als de techniek succesvol is, zal door het gebruik van aardwarmte een reductie van het aardgasgebruik mogelijk zijn.
Berekeningen tonen aan dat de extra kosten voor de energie-infrastructur opwegen tegen de
energiebesparingen voor woningen en de glastuinbouw. Daarnaast moet nagegaan worden of de
investeringen gesubsidieerd kunnen worden uit groenfondsen.

Focus feiten en cijfers

De glastuinbouw in Nederland levert 20 % van het piekvermogen aan elektriciteit. In 2010 heeft de
glastuinbouw het vermogen verdubbeld van 1000 tot 2000 Megawatt. Hierdoor wordt een energiecentrale uitgespaard.
De glastuinbouw die in de Zuidplaspolder wordt gerealiseerd (280 ha) kan met de restwarmte circa
28.000 woningen verwarmen. Hierdoor is het mogelijk CO2 neutraal te wonen.
Als het waterbeheer in het gebied op de juiste wijze wordt ingericht -scheiding tussen zwart afvalwater en grijs, hemelwater is er geen hoofdriool nodig. Het afvalwater kan gereinigd worden en het hemelwater kan als gietwater in de glastuinbouw worden benut.

Stapsgewijze realisatie

De inrichting van de Zuidplaspolder wordt in verschillende fasen gerealiseerd. Dit biedt mogelijkheden om ook de infrastructuur
stapsgewijs in te vullen. Bij deze aanpak kunnen combinaties van kleinere opdrachtnemers (met innovatieve oplossingen) aan bod komen.
Hierdoor kan gebruik worden gemaakt van voortschrijdend inzicht bij realisatie van een volgend deelproject.


Figuur 2: stapsgewijze benadering
Op basis van bestaande technieken en installaties kan in de Zuidplaspolder al direct worden gestart met decentralisatie van de nutsvoorzieningen. Er
ontstaat een �broedplaats voor duurzaamheid� waarin het locale innovatie- en
investeringsvermogen wordt gemobiliseerd. Op een termijn van 10 à 15 jaar kan het energielandschap er ingrijpend anders uitzien. Van fossiel tot een locale levende kringloop: duurzaam en profijtelijk.


Aanbesteding op basis van functionele eisen waarbij duurzaamheid een belangrijk selectiecriterium is heeft de voorkeur. Inschrijvers moeten de vrijheid krijgen om met een combinatie van technieken het hoogste energierendement te bereiken. Hierdoor worden ze gestimuleerd creatieve oplossingen te ontwikkelen die praktisch implementeerbaar moeten zijn. (Life Cycle Cost LCC benadering). Alleen dan wordt het mogelijk innovaties toe te passen die in aanleg duurder zijn, maar in het gebruik een hoog milieurendement (lees lagere energiekosten) hebben..

Het project voldoet hiermee niet alleen aan de duurzaamheiddoelstellingen, maar zal dan ook een
voorbeeldproject zijn op het gebied van duurzaam ondernemen. De spin off voor het Nederlandse
bedrijfsleven zal hiermee ook een impuls krijgen.

De markt- en beleidsconsultatie vond plaats op uitnodiging van Habiforum en werd ondersteund door
Provincie Zuid-Holland, Heijmans bv, Visser & Smit Hanab, VolkerWessels Vastgoed, InnovatieNetwerk, Stichting Glastuinbouw Zuidplaspolder, Stichting Innovatie Glastuinbouw en CEA bv. De markt- en beleidsconsultatie is bedoeld om dragers en vragers van energie bij elkaar te brengen door middel van een energieweb. Tot die dragers en vragers behoren tuinders en
woningeigenaren. De aanbieder van het web kan een consortium zijn van bv. een projectontwikkelaar,
financier en energiebedrijf. Ook de tuinders kunnen in zo'n consortium gaan zitten. Zij zijn dus aanbieder en vrager van energie, maar daarmee nog niet van het energieweb.


Figuur 3: Wederkerige kringloop tussen glas en stad
Glas levert warmte voor woningen en bedrijven. Afvalwater wordt gebruikt als
meststof en energie. De wederkerige kringloop tussen glas en stad [lit 3]


Jurgen van der Heijden (projectleider Habiforum) vindt dat de overheid keuzes moet maken. Als er
gekozen wordt voor een innovatieve aanpak zal dit hoge besparingen op kosten en energie te weeg
brengen. Het bedrijfsleven heeft een richting nodig om zich voor te kunnen bereiden op de
aanbesteding van de ontwikkeling van het gebied vanaf 2008. De techniek is beschikbaar, het gaat
om een duidelijke visie waarmee de partijen aan de slag kunnen. We moeten de kansen benutten om
zon belangrijk gebied als de Zuidplaspolder duurzaam, kostenbewust en landschappelijk verantwoord in te richten.

Literatuur:
1. Achtergronden energieclusters glastuinbouw, juli 2005, projectbureau glastuinbouw en
milieu, Utrecht
2. www.warmtepompenindeglastuinbouw.nl
3. InnovatieNetwerk, rapport De Zonneterp, een grootschalig zonproject


www.hermanstechniek.nl

Meld nieuws