Heat Transfer Fluid thermal Solar Panels

New:Heat Transfer Fluid Solar energy Panels






Heat Transfer Fluid,Solar Panels,Thermal transport, energy, energie Installaties,
Duurzame Energie opslag en flow.





Our products consist of 2 main components :

Voedingsmiddelen Industrie, processen, energie, warmte geleiding

1. The base-fluid : defines the physical properties like freezing and boiling point, the viscosity, the density, etc...
2. The corrosion inhibitors : which are responsible for corrosion protection of the various metals.

Heat-transfer fluids should not be confused with refrigerants like ammonia, CFC, HFC or hydrocarbons. These refrigerants are used in the primary circuit. Heat-transfer fluids are not suitable for temperatures above 200°C. Mineral oils or synthetic oils like silicone oils are more suitable for high temperature applications.

Arteco's heat transfer-fluid product range consists of the following products :

Zitrec S an organic heat transfer fluid based on a matrix of potassium formate
and sodium propionate
Freezium an organic heat-transfer fluid based on pure potassium formate
Zitrec F an USP MPG-based heat transfer fluid using FDA approved ingredients
Zitrec L an industrial MPG-based heat transfer fluid with organic inhibitors
Zitrec M an MEG-based heat transfer fluid with organic inhibitors
Zitrec A an aqueous heat transfer fluid containing organic inhibitors with no
freezing protection added


For assistance and advice on installation requirements, please check our Engineering Guidelines.

Ask Brenntag: website:

brenntag

Click on the following links for more info on the compatibility of our HTF's with polymers and elastomers :
Elastomer Compatibility - English


Testimonials from our customers:
Danisco chooses Zitrec F
Lyondell chooses Zitrec L
Swiss cheese craftmanship supported by Zitrec L
Bayer Cropscience UK goes for Freezium




There are many applications that require heating or cooling. The most common applications for our products are listed here. But do not hesitate to ask for our advice for any other application that is not mentioned.

Indirect cooling systems / Secondary refrigeration

Hot water heating systems and air conditioning

Solar heating systems

Heat pump systems

Heat recovery systems

Leak detection liquid

Ground freezing

Ice rinks and sport applications in general

Applications in marine industry

Reactor heating and cooling

Gas liquefaction

Indirect contact freezing


For assistance and advice on installation requirements, please check our Engineering Guidelines.


Arteco is a Joint Venture company of Total and Chevron Corporation and was created in November 1998. In Arteco both parent companies have combined their strengths in corrosion inhibition technology and manufacturing. Arteco is building on an inheritance of technology, creativity and expertise to develop and market its products in various applications.

Arteco represents both Chevron Corporation and Total in Europe for the production, development and marketing of engine coolants, heat transfer fluids and corrosion inhibition for a wide range of industries. As such Arteco has been granted the use of both Chevron Corporation and Total's technology and brand names for automotive coolants. For industrial applications, Arteco has its own brandname Zitrec. The productrange has been completed with Freezium, for which Arteco signed an agreement with Kemira Chemicals.

Arteco's Zitrec heat transfer fluids are produced in Schoten, near Antwerp, and can handle as well bulk production and filling of drums, containers and 20L pails. The R&D department located in Ghent (Belgium) continuously strives to improve existing processes and to develop new products that respond to specific customer needs. Today, about 15% of the workforce is employed in development.

For more

Looking for more info on secondary cooling? Or looking for a local organisation that can help you?

This overview; although far from covering áll that can be found on the internet, does provide you with some interesting links. Updates on this page will be done regularly, so if you wish to share other interesting links, contact us at arteco@chevron.com.

Associations / Organisations ABOK www.abok.ru Russian Association of Engineers for Heating, Ventilation, Air-Conditioning, Heat Supply and Building Thermal Physics
ACTECIR www.actecir.org Associació Catalana de Tecnics en Energia, Climatització y Refrigeració
Action Ozone
Ozonaction www.uneptie.org/ozonaction UNEP Division of Technology, Industry and Economics (DTIE) OzonAction Programme
ADEME www.ademe.fr Agence de l'Environnement et de la Maîtrise de l'Energie. Un établissement public national à caractère industriel et commercial sous la tutelle de ministres charges de la recherché, de l’écologie et de l’énergie.
AFEC www.afec.es Asociación de Fabricantes de Equipos de Climatización
AFF www.aff.asso.fr Association Française du Froid. Organisation des professionnels et amis du Froid pour assurer des travaux en commun et pour des rencontres amicales.
AFFI www.affi.com Amercian Frozen Food Institute
AFNOR www.afnor.fr Agence Française de Normalisation
AICARR www.aicarr.it Associazione Italiana Condizionamento dell'Aria Riscaldamento Refrigrazion
AICVF www.aicvf.com Association des Ingénieurs en Climatique, Ventilation et Froid.
ANEFRYC www.anefryc.com Asociación Nacional de Empresas de Frío y Climatización
ASF www.asf-froid.ch Association Suisse du Froid (Section Romande)
Ashrae www.ashrae.org American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers. ASHRAE provides source of technical and educational information, standards and guidelines.
ATECYR www.atecyr.org Asociación Téchnica Española de Climatización y Refrigeración
ATI/CTI www.cti2000.it Associazone Termotecnica Italiana/Comitao Termotecnico Italiano
BSI www.bsi-global.com British Standards Institution.
Caddet www.caddet.org Information on commercial energy-saving and renewable energy technologies
CEA www.cea.fr Le CEA est un acteur clef de la recherche, du développement et de l’innovation en matière d’énergie, de défense, de technologies de l’information, ainsi que de santé.
Cemafroid www.cemafroid.fr Le GIE Cemafroid est un centre de compétences technologiques dans les domaines des équipements frigorifiques et de la chaîne du froid des produits périssables.
CETIAT www.cetiat.fr Le CETIAT est un Centre Technique Industriel. Un établissement créé à la demande des industriels de l'aéraulique et de la thermique.
CHKT www.chlazeni.cz Association of Refrigeration and Air Conditioning Engineers
CNR-ITEF www.itef.pd.cnr.it Consiglio Nazionale delle Ricerche - Istituto per la Tecnica del Freddo.
DANVAK www.danvak.dk Danish Society of Heating Ventilation and Air-Conditioning Engineers
DIN www.din.de Deutsches Institut für Normung
DKV www.dkv.org Deutscher Kälte- und Klimatechnischer Verein. Technisch-wissenschaftliche Verein für die Bereiche der Kälte-, Klima- und Wärmepumpentechnik.
EHPA www.ehpa.org The European Heat Pump Association. A not-for-profit organization which promotes awareness and proper deployment of heat pump technology.
FREA www.skll.fi Finnish Refrigeration Enterprises Association.
FRPERC www.frperc.bris.ac.uk Food Refrigeration & Proces Engineering Research Centre
FWS www.fws.ch Fôrdergemeinschaft Wârmepumpen Schweiz
GPS www.pac.ch Groupement Promotionnel Suisse pour les Pompes à chaleur
HPAC www.hpac.com Heath Piping & Air conditioning. HPAC Engineering is a forum for peer-to-peer communication among engineering professionals in the buildings and construction industries.
IEA Heat pump centre www.heatpumpcentre.org An international information service for heat pumping technologies, applications and markets. The goal is to accelerate the implementation of heat pumps and related heat pumping technologies.
IoR www.ior.org.uk The Institute of Refrigeration promotes the advancement of refrigeration
IRR www.iifiir.org International Institute for Refrigeration, also often referred to as Institut International du Froid or IIF. A scientific and technical intergovernmental organization enabling pooling of scientific and industrial know-how in all refrigeration fields on a worldwide scale. It’s mission is to promote knowledge of refrigeration technology and all its applications in order to address today's major issues, including food safety and protection of the environment (reduction of global warming, protection of the ozone layer), and the development of the least developed countries (food, health).
KELF www.telfo.no Norwegian Refrigeration and Heat pump Constructors Association
NVKL www.nvkl.nl Nederlandse Vereniging voor Koudetechniek en Luchtbehandeling
NVvK www.nvvk.nl Nederlandse Vereniging voor Koude. Een technisch-wetenschappelijke vereniging die zich bezig houdt met het verspreiden van kennis op het gebied van de opwekking en toepassing van koude.
ÖKKV www.oekkv.at Österreichischer Kälte- und Klimatechnischer Verein.
Race www.isternet.sk Slovak Association of Refrigeration and Air Contioning Engineers
SITHOK www.drustvo-sdhk.si Slovenian Society of Refrigeration and Air Conditioning Engineers
SNEFCCA www.snefcca.com Chambre Syndicale Nationale des Entreprises du Froid, d'Equipements de Cuisines Professionnelles et du Conditionnement de l'Air
SVK www.svk.ch Schweizerischer Verein für Kältetechnik
SVKTF www.svktf.se Swedish Society of Refrigeration
SWEDEVAC www.siki.se Swedish Society of HVAC Engineers
UBF-ACA www.ubf-aca.be De Koninklijke Belgische Vereniging voor Koude en Luchtbehandeling.
L'Union Royale Belge du Froid et du Conditionnement de l'Air.
VDKF www.vdkf.org Verband Deutscher Kälte-Klima-Fachbetriebe


MAGAZINES

AC&R News AC&R News provides unrivalled coverage of the air conditioning and refrigeration market
ACHRnews www.achrnews.com Airconditioning, heating and refrigeration news
Clim Froid www.clim-froid.com
ClimPrat www.pyc.fr Clim Pratique apporte à tous les acteurs professionnels du conditionnement d'air (chauffagistes, électriciens, frigoristes, climaticiens + BET, OEM), l'information dont ils ont besoin pour orienter leurs choix stratégiques.
Cold-Link www.coldlink.co.za OFFICIAL PUBLICATION of the Southern African Refrigerated Distribution Association

Cool & Comfort www.coolandcomfort.be
Die Kälte & Klimatechnik www.diekaelte.de Fachzietschrift die kompetent, aktuell und praxisorientiert fundierte Informationen für die Bereiche Kälteerzeugung, Klimatisierung, Kühlung und Tiefkühlung, Steuerungs- und Regelungstechnik, Tieftemperaturtechnik, Wärmepumpentechnik, Wärmerückgewinnung und rationelle Energieverwendung bietet.
EGE www.ege.hr
Elsevier www.elsevier.com Elsevier is an integral partner with the scientific, technical and health communities, delivering superior information products and services that foster communication, build insights and enable individual and collective advancement in scientific research and health care.
Elsevier France www.elsevier.fr International journal of Thermal sciences (Revue générale de thermique)
Il Freddo www.reedbusiness.it Il Freddo covers the various uses of refrigeration, with particular emphasis on technologies, legislation, professional training and updating.
Koude & Luchtbehandeling http://www.nvvk.nl/nvvk-magazine.html Bestrijkt het totale vakgebied van de koudetechniek, luchtbehandeling en ventilatie.
Le Monde du Surgelé www.mondedusurgele.com Le Monde du Surgelé est une revue conçue et éditée par des professionnels pour mieux informer les industriels, les acheteurs de la restauration et des circuits de distribution traditionnels et spécialisés.
RAC
Reed business information www.elsevier.it Reed Business Information’s key objective is to be the first choice of business professionals for information, decision support and marketing services, through the delivery of highly valued and demonstrably superior and flexible information solutions.
Refrigeration World www.reedbusiness.it International tabloid about refrigeration and air conditioning.
Revue générale du froid
RPF www.pyc.fr La RPF (revue pratique du froid) MAD est la publication phare des professionnels du froid. Largement diffusée en France et dans les pays francophones, la revue se distingue par son lectorat dense et unique principalement constitué d'installateurs. La RPF MAD est une véritable référence en matière d'information technique, réglementaire et professionnelle.
Scanref www.scanref.com Scanref is the oldes periodical within the refrigeration trade combining the interests of the Noridc countries with a clear view to the surrounding world.
ZeroSottoZero


EXHIBITIONS

Chillventa www.chillventa.de Germany - Nürnberg
Dansk-Koledag www.dansk-koledag.dk Denmark
Interclima www.interclima.com France - Paris





Heat cold transfer Solar energy/thermal mass

Concepts Insolation · Solar radiation

Solar power Thermal Solar thermal energy ·
Solar heating · Solar chimney · Solar air conditioning · Thermal mass

Chemical Solar chemical

Experimental Solar updraft tower · Solar pond · Solar-pumped laser · Thermogenerator

Concentrators Concentrating solar power · Heliostat · Solar tracker · Parabolic trough

Photovoltaics Photovoltaics · Solar cell · Polymer solar cell · Nanocrystal solar cell · Photovoltaic module · Photovoltaic array · Photovoltaic system · Photovoltaic power station

By country Australia · Canada · China · Germany · India · Israel · Japan · Portugal · Spain · United Kingdom · United States


Distribution Storage Thermal mass ·
Thermal energy storage
· Phase change material
· Grid energy storage

Deployment Deployment of solar power to energy grids · Feed-in tariff · Net metering · PV financial incentives · Levelised energy cost


Transport Land and water Solar vehicle
· Solar car racing
· World Solar Challenge · Electric boat

Air Electric aircraft · Gossamer Penguin · Pathfinder/Centurion/Helios
· Zephyr · Solar balloon

Space Solar sail · Magnetic sail · Space solar power
· Solar power satellite
· Solar thermal rocket


Other applications Agriculture
Agriculture · Horticulture · Greenhouse · Polytunnel · Row cover · Solar-powered pump

Lighting Hybrid solar lighting · Solar lamp · Solar Tuki · Light tube · Daylighting

Process heat Solar pond · Solar furnace · Salt evaporation pond · Solar forge

Cooking Solar cooker

Disinfection Solar water disinfection · Soil solarization

Desalination Solar still · Desalination

Water heating Solar hot water · Solar combisystem · Zero carbon solar controller

Zonnen energie warmte transport / Solar energy, thermal transport with Zitrec Heat Cold transfer Fluid

























































































































































































































































































































































































Solar energy, Zonne Energie. Warmet Koude Opslag
Heat Cold Transfer Fluid / Thermal transport sluit aan op de doelstellingen voor energiebesparing

Convenant Duurzame Exploitatie
Energiepotentieel Zuidplaspolder (Noord)
Ondertekening op 8 november 2007 te Waddinxveen door:
�� De provincie Zuid-Holland
�� De gemeente Waddinxveen
�� De gemeente Zevenhuizen-Moerkapelle
�� De gemeente Nieuwerkerk aan den IJssel
�� De Tuinders Vereniging Zuidplaspolder
�� OCAP CO2 VOF
Adhesieverklaring op 8 november 2007 te Waddinxveen door:
�� De gemeente Gouda
�� De gemeente Moordrecht
�� ConSept
�� InnovatieNetwerk
�� LTO Noord Glaskracht
�� De Koplopersgroep Zuidplaspolder van Bouwend Nederland
�� Kamer van Koophandel Haaglanden
�� Amvest Management BV
�� Koninklijke Volker Wessels Stevin nv
2
Inhoudsopgave
1 Samenvatting van Convenant Duurzame Exploitatie Energiepotentieel
Zuidplaspolder (Noord) 3
2 Visualisatie bij Convenant Duurzame Exploitatie Energiepotentieel
Zuidplaspolder (Noord) 4
3 Partijen bij Convenant Duurzame Exploitatie Energiepotentieel
Zuidplaspolder (Noord) 5
3.1 De direct betrokken partijen: ................................................................................... 5
3.2 De indirect betrokken partijen, die adhesie betuigen:........................................ 5
4 Overwegingen 6
5 Afspraken 10
6 Slotbepalingen 13
7 Ondertekening en adhesieverklaring 14
7.1 Ondertekening op 8 november 2007 te Waddinxveen .................................... 14
7.2 Adhesieverklaring op 8 november 2007 te Waddinxveen.............................. 15
3
1 Samenvatting van Convenant Duurzame Exploitatie Energiepotentieel
Zuidplaspolder (Noord)
In het kader van de Zuidplasontwikkeling wordt ca. 280 ha glastuinbouw ontwikkeld in combinatie
met woningbouw en bedrijventerrein. Direct bij deze ontwikkelingen betrokken partijen geven met
dit convenant te kennen dat ze medewerking willen verlenen aan deze plannen, en zich daarbij
bewust zijn van de noodzaak maximaal rekening te houden met de overheidsdoelstellingen op het
gebied van energie en klimaat. Door gebruik te maken van recente inzichten en technieken over het
zuinig omgaan met vooral warmte kan binnen de randvoorwaarden van een gezonde bedrijfsvoering
aanzienlijke milieuwinst geboekt worden.
Partijen openen door middel van dit convenant de weg richting een systeem voor optimale duurzame
exploitatie van het energiepotentieel in de Noordelijke Zuidplaspolder. Zij onderschrijven de wijze
waarop dit energiesysteem de duurzame energievoorziening in de Noordelijke Zuidplaspolder vorm
geeft conform het schema hierna in pararaaf 2 van dit convenant.
De gemeenten zeggen toe zich te zullen inspannen om hun bevoegdheden uit te oefenen, opdat in het
bestemmingsplan voorwaarden worden gecreëerd voor een zo duurzaam mogelijke exploitatie van
het energiepotentieel in de Zuidplaspolder door middel van het energiesysteem.
De Tuinders Vereniging Zuidplaspolder zegt toe haar leden te bewegen om geen individuele
aanvragen te doen op basis van de Grondwaterwet voor de opslag van warmte en koude. Ook zullen
de tuinders bewogen worden tot het plaatsen van centrale WKK-installaties ten behoeve van een
energie infrastructuur. Zij regelen per cluster glastuinbouw een energiebalans.
De OCAP CO2 VOF zegt toe zich te zullen inspannen om een aftakking van de bestaande CO2-
leiding naar de Noordelijke Zuidplaspolder te realiseren.
Alle partijen zullen zich inspannen om te komen tot een energie-agentschap Zuidplaspolder als
mogelijk orgaan om de realisatie en exploitatie van de duurzame energie voorziening voor de
Zuidplaspolder te regisseren. Zij starten de voorbereiding van een masterplan ‘Bronnen voor Opslag
van Warmte en Koude’ voor met name de clusters glastuinbouw en de randen daarvan.
De Provincie zegt toe zich te zullen inspannen om haar bevoegdheid op basis van de Grondwaterwet
zo te gebruiken dat optimale benutting ontstaat van het 1e en volgende watervoerende pakketten
voor water- en energiefuncties, waaronder koude/warmteopslag, en dat rechtspersonen zich zullen
conformeren aan het masterplan.
Alle partijen stellen een onderzoeksagenda op voor de toekomst.
Indirect betrokken partijen geven door middel van een adhesieverklaring bij dit convenant te kennen
dat zij hun handelen nu, of in de toekomst op bovenstaande ontwikkelingen willen afstemmen.
4
2 Visualisatie bij Convenant Duurzame Exploitatie Energiepotentieel
Zuidplaspolder (Noord)
De volgende figuur visualiseert het energiesysteem voor duurzame exploitatie van het
energiepotentieel in de Noordelijke Zuidplaspolder dat zich na ondertekening van dit convenant kan
ontwikkelen:
5
3 Partijen bij Convenant Duurzame Exploitatie Energiepotentieel Zuidplaspolder
(Noord)
3.1 De direct betrokken partijen:
�� De provincie Zuid-Holland, in deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door de gedeputeerde, de heer
G. Veldhuijzen, daartoe gemachtigd door het College van Gedeputeerde Staten in gevolge hun
besluit van 6 november 2007.
�� De gemeente Waddinxveen, in deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door de wethouder, de heer
W.H.K. Dijksterhuis, daartoe gemachtigd door het College van Burgemeester en Wethouders in
gevolge hun besluit van 6 november 2007.
�� De gemeente Zevenhuizen-Moerkapelle, in deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door de
wethouder, mevrouw M.C.B. te Meij – de Laat, daartoe gemachtigd door het College van
Burgemeester en Wethouders in gevolge hun besluit van 6 november 2007.
�� De gemeente Nieuwerkerk aan de IJssel, in deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door de
wethouder, de heer S. van Loon, daartoe gemachtigd door het College van Burgemeester en
Wethouders in gevolge hun besluit van 6 november 2007.
�� De Tuinders Vereniging Zuidplaspolder, in deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door de
voorzitter, de heer Jac. Hoogendoorn, daartoe gemachtigd door het bestuur in gevolge haar
besluit van 23 oktober 2007.
�� OCAP CO2 VOF, in deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door de directeur, de heer H. de Wit.
3.2 De indirect betrokken partijen, die adhesie betuigen:
�� De gemeente Gouda, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de wethouder, de heer M. Kastelein.
�� De gemeente Moordrecht, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de wethouder, de heer J.A.J.M.
Oomen.
�� ConSept, rechtsgeldig vertegenwoordigd door mevrouw P.J.H.D Verkoelen.
�� InnovatieNetwerk, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer P.T. Oei, stafmedewerker.
�� LTO Noord Glaskracht, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer N.A. van Ruiten,
voorzitter.
�� De Koplopersgroep Zuidplaspolder van Bouwend Nederland, rechtsgeldig vertegenwoordigd
door de heer B.S. de Boer.
�� Kamer van Koophandel Haaglanden, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer E.H. Oskam,
lid van het dagelijks bestuur.
�� Amvest Management BV, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer C.G.J.W. Martens,
directeur.
�� Koninklijke Volker Wessels Stevin nv, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer A.J. de Jong,
namens de Raad van Bestuur.
6
4 Overwegingen
A Overwegende plannen van de overheid ten aanzien van klimaat en duurzaamheid stellen
partijen vast:
�� Het Rijk heeft op prinsjesdag 2007 ambitieuze klimaatdoelstellingen gelanceerd. Onder andere
omtrent de beoogde aanscherping van EPC van woningen naar 0,6 in 2011 en 0,4 in 2015 en een
klimaatneutrale gebouwde omgeving in 2020.
�� Voor projecten betreffende duurzame energie en klimaatverandering hebben de EU en andere
overheden de komende jaren subsidiebronnen ter beschikking.
�� Internationaal wordt de klimaatproblematiek steeds serieuzer genomen, wat zal resulteren in
aanscherping van CO2-uitstootreductiedoelstellingen van het Rijk.
B Overwegende plannen van de overheid in de Zuidplaspolder stellen partijen vast:
�� De Provincie Zuid – Holland zal in haar Nota Energie (eind 2007/begin 2008) een programma
'Duurzame warmte' opnemen, met daarin de Zuidplaspolder als een voorbeeldproject.
�� In het streekplan staat het volgende: “Centraal staat de opgave voor een duurzame energie- en
CO2-voorziening op gebieds- of clusterniveau. Dit betekent een collectieve aanpak met
onderlinge uitwisseling van CO2, elektriciteit en warmte, zowel voor kassen onderling op
clusterniveau als met andere functies in de Zuidplaspolder. (…) De bodem in de Zuidplaspolder
is geschikt voor toepassing van koudewarmte-opslag. Grootschalige toepassing hiervan vereist
wel aandacht voor ordening in het gebruik van de ondergrond. Waar mogelijk wordt het gebruik
van industriële restwarmte en CO2 toegepast. De opties daarvoor zijn de warmtenetten van
Rotterdam-Pernis/Botlek of Rotterdam-RoCacentrale en de bestaande CO2-leiding. De
infrastructuur hiervoor behoeft aandacht in bestemmingsplannen.”
�� In het streekplan staat het volgende: “In het plangebied Zuidplas zijn conform het streekplan
Zuid-Holland Oost 2003 en de Nota Wervel twee locaties voor lijnopstellingen van windturbines
opgenomen. Een studielocatie langs de A12 en een gewenste opstelling in de Gouweknoop.”
(Deze studielocatie voor windturbines langs de A12 bevindt zich in de gemeente Zevenhuizen-
Moerkapelle).
�� In het ISP stellen provincie en gemeenten het volgende: “(…) zal worden gezocht naar
mogelijkheden om windenergie te combineren met het te realiseren glastuinbouwgebied
(voornamelijk ten noorden van de A12).”
�� Provincie en gemeenten stellen in het ISP het volgende: “Er zijn meer opties voor een duurzame
warmtelevering en -uitwisseling op lokaal- en clusterniveau (biomassa, warmtepompen, koude-
/warmteopslag) en op regionaal niveau (industriewarmte). Deze opties zijn niet zozeer
concurrerend als wel elkaar aanvullend. Van deelgebied tot deelgebied zal, afhankelijk van de
specifieke vraag, de optimale combinatie nader moeten worden ingevuld (‘energieweb’) voor
warmte en mogelijk ook in combinatie met elektriciteit. (…) Het gebied biedt mogelijkheden
voor warmtepompen in combinatie met ondergrondse koude/warmteopslag, vooral binnen
glastuinbouwclusters (‘gesloten kas’, ‘energieproducerende kas’). Warmte kan worden
uitgewisseld tussen kassen en ook worden geleverd aan woningen en bedrijven. In theorie is
verder benutting van aardwarmte (pilotproject goed voor circa 5% van de totale warmtevraag)
nog een optie.”
�� Een EFRO subsidieaanvraag voor Zuidplaspolder-Noord is in voorbereiding.
�� In het Urgentieprogramma Randstad is het energieweb in de Zuidplaspolder opgenomen.
7
C Overwegende gebiedsontwikkeling in de Zuidplaspolder stellen partijen vast:
�� In de Noordelijke Zuidplaspolder is 400 ha glastuinbouw aanwezig.
�� In de Noordelijke Zuidplaspolder komt 200 ha beschikbaar voor nieuwe glastuinbouw.
�� In de Noordelijke Zuidplaspolder komt 80 ha beschikbaar voor de verplaatsing van glastuinbouw
elders uit de Zuidplas.
�� In de Noordelijke Zuidplaspolder komt 55 ha nieuw bedrijventerrein.
�� In de Zuidplaspolder komen in elk geval 7000 woningen, waarvan 1600 in het Noordelijke deel.
�� De glastuinbouwopgave in de Noordelijke Zuidplas wordt niet als een aaneengesloten gebied
gerealiseerd. De structuur van dit gebied is zodanig dat blokken van 64 ha bruto kunnen worden
ontwikkeld.
�� Glastuinbouw heeft naast ruimte en water behoefte aan warmte, koude, elektriciteit en CO2.
Woonwijken en bedrijventerreinen hebben behoefte aan warmte, koude en elektriciteit.
D Overwegende energie in de Noordelijke Zuidplaspolder stellen partijen vast:
�� Door een uitgekiende opwekking van duurzame warmte en elektriciteit en gebruik van ruimte,
water, warmte, elektriciteit, licht, en CO2 moet de Noordelijke Zuidplaspolder in 2020 netto
geen CO2 meer uitstoten en bovendien een energie-exporteur van betekenis zijn.
�� Deze optimalisatie van de duurzame energievoorziening in de Noordelijke Zuidplaspolder moet
bijdragen aan een energiegezonde Zuidplaspolder als geheel.
�� Een EPL van minimaal 8, of vergelijkbare CO2 reductie, moet een eerste vereiste zijn bij een
gecombineerde realisatie van nieuwe glastuinbouw, utiliteitsbouw en woningen, op termijn
groeiend naar een EPL van 10.
�� Gestreefd moet worden naar woningen en gebouwen met een energetisch optimaal casco, en
woonwijken met een bouwdichtheid en bouwwijze die optimale warmtebenutting opleveren.
�� De glastuinbouw in het gebied dient zich te ontwikkelen binnen de randvoorwaarden van een
gezonde en toekomstgerichte bedrijfsvoering. Er zal maximaal gebruik gemaakt worden van de
mogelijkheid om de kas in te zetten als energiebron, binnen de mogelijkheden die er zijn op het
gebied van warmte/koude opslag in ondiepe watervoerende pakketten. Binnen een
glastuinbouwcluster moet het areaal gesloten kas met gebruik van aquifers geoptimaliseerd
worden met inachtneming van CO2 emissie door elektriciteitsgebruik van (warmte)pompen.
�� Om tot een goed, flexibel en duurzaam systeem te komen lijkt het wenselijk om het
energiesysteem per cluster glastuinbouw van 64 ha aan te leggen. Bij elk volgend cluster zal de
synergie met vorige clusters worden verkend en bij gebleken duurzaamheid worden gerealiseerd.
Bij de ontwikkeling van latere fases dient maximaal aangesloten te worden bij de dan gangbare
inzichten en technieken.
�� Voorzover de planvorming dat toestaat, moet naast een cluster glastuinbouw een cluster
woningen of cluster bedrijventerrein komen die op warmte aangesloten kan worden. In het
cluster glastuinbouw moeten tuinbouwbedrijven in gezamenlijkheid een optimaal energiegebruik
realiseren, waarbij zoveel mogelijk gebruik gemaakt gaat worden van niet-fossiele brandstoffen
en zij alleen extra warmte produceren als daardoor de mate van verduurzaming omhoog gaat.
E Overwegende warmte en koude in de Noordelijke Zuidplaspolder stellen partijen vast:
�� Duurzame warmte kan geleverd worden:
− Vanuit een kas die dient als zonnecollector ten behoeve van de warmtevraag bij kassen,
woningen en kantoren in de omgeving.
− Vanuit diepe geothermische bronnen, waarbij nu nog de vraag is in hoeverre de diepere
ondergrond in de Noordelijke Zuidplaspolder zich hiervoor leent.
− Vanuit bio gestookte ketels of bio-wkk, waarbij biomassa leverbaar is vanuit verschillende
bronnen, waaronder de glastuinbouw zelf. Leveringszekerheid is wellicht te bevorderen via
een link met het biomassa programma van het Rotterdam Climate Initiative.
− Vanuit gebouwgebonden individuele- of collectieve zonneboilersystemen.
8
�� Warmtelevering binnen een cluster glastuinbouw vindt zoveel mogelijk duurzaam plaats vanuit
aquifers, geothermie of bio gestookte installaties, aangevuld door warmte uit WKK. Op termijn
wordt gestreefd naar uitfasering van opwekking op basis van fossiele energie ten gunste van de
toepassing van duurzame / CO2-neutrale energie om te komen tot een situatie in 2020 waarin
netto geen CO2 meer wordt uitgestoten.
�� Restwarmte is aanwezig in de bredere omgeving van de Zuidplaspolder, met name
Europoort/Botlek, en kan op termijn geleverd worden aan kassen, woningen en bedrijven.
�� Fossiele warmte kan geleverd worden door warmtevoorzieningopties zoals WKK gestookt op
aardgas, of gasketel zonder krachtopwekking. Vraag is in hoeverre aardgas in Nederland op de
lange termijn van 15-20 jaar en verder tegen redelijke prijzen beschikbaar is voor laagwaardige
toepassingen als warmteopwekking. Daar komt de vraag bij in hoeverre aardgaslevering vanuit
landen als Rusland, Algerije en het Midden-Oosten (LNG) op die lange termijn voldoende
continuïteit en leveringszekerheid biedt.
�� Koeling van kassen, woningen en bedrijven vraagt energie. Koudelevering kan verkregen
worden vanuit: aquifers, elektrisch of gasgedreven koelmachines en/of thermisch gedreven
koelmachines, passieve koeling (zonder gebruikmaking van een koelmachine).
�� Dieper gelegen grondwaterlagen komen in aanmerking voor de opslag van warmte en koude.
Een masterplan ‘Bronnen voor Opslag van Warmte en Koude’ geeft de provincie de mogelijkheid
dit te reguleren. Doel is een evenwichtige verdeling van de opslagcapaciteit in de bodem over
alle betrokkenen, opdat aanwezige kansen voor verduurzaming van de energievoorziening
optimaal worden benut.
�� In het Grondwaterplan Zuid-Holland 2007-2013, waarin het provinciale grondwaterbeleid is
verwoord, is een restrictie opgenomen voor energieopslagsystemen in het eerste watervoerende
pakket in glastuinbouwgebieden en bebouwd gebied. Hiermee dient rekening te worden
gehouden bij het bestemmen van de ondergrond in het masterplan.
�� Er zal maximaal gebruik gemaakt worden van de mogelijkheid om vraag en aanbod van warmte
in het gebied op elkaar af te stemmen door een stelsel van opslag en transport van warmte,
warmteweb.
�� Wanneer industriële restwarmte of aardwarmte beschikbaar komt tegen een concurrerende prijs
moet dat gekoppeld kunnen worden aan het warmteweb, indien dit de mate van verduurzaming
van de energievoorziening in de Noordelijke Zuidplaspolder ten goede komt.
F Overwegende elektriciteit in de Noordelijke Zuidplaspolder stellen partijen vast:
�� Elektriciteit is nodig voor pompen van het verwarmingsysteem, voor het systeem voor warmteen
koudeopslag en voor besturingselektronica.
�� De opwekking van elektriciteit met behulp van wkk wordt beschouwd als een geaccepteerde
vorm van elektriciteitsopwekking, onder de voorwaarde dat de warmte die daarbij ontstaat op
een nuttige manier wordt ingezet. De locale opwekking van elektriciteit met behulp van wkk
dient te leiden tot een uitstoot van CO2 die lager is dan die van een moderne gasgestookte
centrale. Richtwaarde CO2-uitstoot is lager dan 0,35 ton per opgewekte MWh; bij deze
berekening is rekening gehouden met de CO2 emissiereductie die optreedt als gevolg van de
benutting van de vrijgekomen warmte.
�� Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van elektriciteitsopwekking met behulp van een biomassa
gestookte wkk (bio-wkk).
�� Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van elektriciteitsopwekking door windturbines, in het
bijzonder de turbines die conform streekplan en ISP kunnen komen langs de A12 in de gemeente
Zevenhuizen-Moerkapelle.
�� In het geval van zelfopwekking kan een overschot aan elektriciteit geleverd worden aan het net,
maar alleen wanneer de warmtevraag in een cluster glastuinbouw daarvoor aanleiding geeft.
Vraag is in hoeverre dit op termijn rendabel blijft, zelfs wanneer warmte overblijft.
�� Wanneer groene stroom tegen concurrerende prijs beschikbaar komt, moet die in het gebied
gebruikt worden.
9
G Overwegende CO2 in de Noordelijke Zuidplaspolder stellen partijen vast:
�� CO2 kan opgewekt worden door een gasketel zonder krachtopwekking en door
warmtekrachtkoppeling.
�� De technische ontwikkeling van onderling CO2 transport, bijvoorbeeld binnen een cluster
glastuinbouw, legt beperkingen op aan CO2-beschikbaarheid.
�� CO2 kan aangeleverd worden als restproduct via de OCAP vanuit Europoort/Botlek. Deze optie
is noodzakelijk om te komen tot een duurzame en CO2-neutrale energievoorziening conform het
streven van de Noordelijke Zuidplaspolder om in 2020 netto geen CO2 meer uit te stoten. Er
moet voldoende vraag naar externe CO2 komen om aanlevering van rest CO2 uit de Botlek
mogelijk te maken.
H Overwegende energie-infrastructuur in de Noordelijke Zuidplaspolder stellen partijen vast:
�� Infrastructuur voor de aan- en afvoer van warmte, koude, elektriciteit en CO2 kan de verbinding
tot stand brengen tussen uiteenlopende modaliteiten als warmte- en koudeopslag,
warmtekrachtkoppeling, Europoort/Botlek, geothermie en windenergie.
�� Infrastructuur kan dienen om een web te laten groeien dat kassen, woningen en bedrijfsterreinen
binnen en buiten de Zuidplaspolder koppelt aan de verschillende modaliteiten, waaronder een
koppeling tussen de bestaande 400 ha en de nieuwe 280 ha glastuinbouw, waardoor alle
modaliteiten zich naar vermogen kunnen ontwikkelen.
10
5 Afspraken
A De gemeenten
De gemeenten zeggen toe zich te zullen inspannen om hun bevoegdheden op de volgende wijze uit te oefenen:
A.1 De gemeenten onderschrijven het energiesysteem dat zich op basis van dit convenant kan
ontwikkelen en dat is weergegeven in paragraaf 2.
A.2 De gemeenten zullen in het bestemmingsplan een EPL van minimaal 8 opnemen voor
woningen, in combinatie met een maximale uitstoot voor de glastuinbouw van 0,35 ton CO2
per MWh, zie 4 F 2 hierboven. Op termijn zal de EPL oplopen naar 10.
A.3 De gemeenten zullen in het bestemmingsplan en in programma’s van eisen voor
bouwpartijen dusdanige voorwaarden opnemen, dat woningen en utiliteitsgebouwen een
energetisch casco krijgen, en woonwijken een bouwdichtheid en bouwwijze krijgen, die
zorgen voor optimale milieuwinst.
A.4 De gemeenten zullen in het bestemmingsplan per cluster glastuinbouw van 64 ha ruimte
reserveren voor het aanleggen, of oprichten van bouwwerken ten behoeve van het systeem
voor duurzame energievoorziening zoals in dit convenant bedoeld. Vastleggen op
plankaarten van deze ruimte geschiedt in overleg met de tuinders binnen het cluster.
A.5 De gemeenten reserveren in het bestemmingsplan ruimte voor de aanleg van kabels en
leidingen tussen clusters glastuinbouw, woningen en bedrijventerrein en tussen het gebied
en omliggende gebieden.
A.6 De gemeenten leggen door middel van het bestemmingsplan de verplichting op aan kassen,
woningen, winkels en kantoren in nieuw te ontwikkelen gebieden tot deelname aan de
collectieve voorzieningen, die volgen uit de wijze van opwekken en distributie van energie in
dit convenant, opdat bijvoorbeeld levering van warmte ontstaat aan woningen in de gehele
Zuidplaspolder vanuit het kassengebied in de Noordelijke Zuidplaspolder.
A.7 De gemeenten reserveren ruimte voor windturbines om in het verlengde van het ISP
mogelijkheden te creëren om windenergie te combineren met het te realiseren
energiesysteem.
B De tuinders
De Tuinders Vereniging Zuidplaspolder zegt toe haar leden te bewegen tot de volgende handelingen:
B.1 De tuinders onderschrijven het energiesysteem dat zich op basis van dit convenant kan
ontwikkelen en dat is weergegeven in paragraaf 2.
B.2 Het plaatsen van centrale WKK-installaties ten behoeve van de energie infrastructuur door
tuinders gebeurt op 1 of 2 centrale locaties binnen de door de gemeenten gereserveerde
ruimte voor duurzame energievoorziening, of individueel met de plicht een eventueel
overschot aan warmte op web af te zetten, als dat beter rendeert en niet minder duurzaam is.
Vanuit deze locaties zullen verbindingen worden aangelegd met andere clusters
glastuinbouw, woningen en bedrijventerrein.
B.3 De tuinders regelen per cluster glastuinbouw een energiebalans met 0.35 ton CO2 per MWh
maximaal, afnemend naar minder. Aanvullend kunnen extra installaties geplaatst worden,
maar alleen indien dit de mate van verduurzaming van de energievoorziening dient. Het
moet niet leiden tot een grotere afhankelijkheid van fossiele brandstoffen.
B.4 De tuinders leggen zich vast om geen individuele aanvragen te doen op basis van de
Grondwaterwet voor de opslag van warmte en koude en zich te zullen conformeren aan het
masterplan, zie E.7 hierna, indien dit tijdig en afdoende geregeld wordt en beschikbaar is.
11
C De provincie
De provincie zegt toe zich te zullen inspannen om haar bevoegdheden op de volgende wijze uit te oefenen:
C.1 De provincie onderschrijft het energiesysteem dat zich op basis van dit convenant kan
ontwikkelen en dat is weergegeven in paragraaf 2.
C.2 De provincie zal haar bevoegdheid op basis van de Grondwaterwet gebruiken om enkel
vergunning te geven voor de onttrekking van grondwater ten behoeve van opslag van
warmte en koude aan rechtspersonen die zich conformeren aan masterplan ‘Bronnen voor
Opslag van Warmte en Koude’, zie E.7 hierna.
C.3 Voor de ondergrond zal de Provincie via een integrale aanpak streven naar een optimale
benutting van het 1e en volgende watervoerende pakketten voor water- en energiefuncties
waaronder koude/warmteopslag.
C.4 De provincie werkt mee aan het zoeken naar ruimte voor windturbines om in het verlengde
van het ISP mogelijkheden te creëren om windenergie te combineren met het te realiseren
energiesysteem.
D OCAP CO2 VOF
OCAP CO2 VOF onderschrijft het energiesysteem dat zich op basis van dit convenant kan
ontwikkelen, en dat is weergegeven in paragraaf 2, en zegt toe zich te zullen inspannen om
een aftakking van de bestaande CO2-leiding naar de Noordelijke Zuidplaspolder te
realiseren.
E Alle partijen, investering en exploitatie
Partijen zullen zich inspannen om te komen tot een energie-agentschap Zuidplaspolder als mogelijk orgaan om
de realisatie van de duurzame energie voorziening voor de Zuidplaspolder te regisseren.
E.1 Zij kiezen daarvoor de vorm van een GEM (gemeenschappelijke exploitatiemaatschappij), of
andere daarvoor meest geschikte rechtspersoon.
E.2 Zij zoeken tegelijkertijd uit welke voorwaarden het mededingingsrecht, waaronder het EUaanbestedingsrecht,
stelt aan publiek-private samenwerking bij oprichting en exploitatie van
de GEM, of andere meest geschikte rechtspersoon.
E.3 Deze GEM, of andere meest geschikte rechtspersoon, zal de opslag van warmte en koude op
basis van het masterplan WKO regisseren, of dat uitbesteden aan een aparte exploitant die
zorgt voor een optimale benutting van WKO.
E.4 Deze GEM, of andere meest geschikte rechtspersoon, regelt de aanleg van de infrastructuur
voor warmte (koude) en elektriciteit tussen de clusters glastuinbouw, woningen en
bedrijventerrein, en indien nodig CO2, bijvoorbeeld door aansluiting op de OCAP. Hiertoe
behoort het zoeken naar investering uit verschillende bijdragen van overheden, waaronder
Rijk en mogelijk EU.
E.5 Deze GEM, of andere meest geschikte rechtspersoon, zal de exploitatie van de infrastructuur
regelen.
E.6 Met inachtneming van de voorwaarden uit bovenstaand artikel E.2 worden de
distributiefaciliteiten die deze GEM, of andere meest geschikte rechtspersoon regelt binnen
de clusters, op termijn overgedragen voor exploitatie aan een exploitatiemaatschappij van de
tuinders. Zij kunnen deelnemen aan een exploitatiemaatschappij die clusteroverstijgend
werkt.
E.7 Partijen verenigd in de GEM, of andere meest geschikte rechtspersoon, starten de
voorbereiding van een masterplan ‘Bronnen voor Opslag van Warmte en Koude’ voor met
name de clusters glastuinbouw en de randen daarvan, afgestemd op clusters van 64 ha. Dit
masterplan betreft het 1e en volgende watervoerende pakketten. Deze start maken zij zo snel
mogelijk, opdat dit voorop loopt op de ontwikkeling van de eerste clusters.
12
E.8 Dit masterplan wordt gekoppeld aan en opgenomen in de bestemmingsplannen als
voorwaarde voor toekomstige juridische bescherming van de duurzame optie WKO in de
bodem. Op deze wijze wordt invulling gegeven aan de wens om vergunningaanvragen voor
WKO te toetsen aan het Masterplan, ook al zijn de mogelijkheden tot het ordenen van het
ondergrondse ruimtegebruik wettelijk gezien nog niet duidelijk.
E.9 De GEM, of andere meest geschikte rechtspersoon en rechtsopvolgers daarvan zullen zoeken
naar een optimalisatie van de duurzame energievoorziening in de Noordelijke Zuidplaspolder
die bijdraagt aan een energiegezonde Zuidplaspolder als geheel.
F Alle partijen, agenda voor de toekomst
Om maximaal gebruik te maken wordt van de nieuwste inzichten en technieken op het gebied van
energiebesparing en duurzame energie stellen partijen een agenda op voor de toekomst, waarin zij in elk geval
onderzoeken voor inbreng in de Zuidplaspolderprojecten:
F.1 Haalbaarheid van opwekking van elektriciteit door windturbines en geothermie in het
betreffende gebied.
F.2 Vermindering van de energiebehoefte in woningbouw door een passief huis en een
laagenergie huis constructie, en in de glastuinbouw door het sluiten van kassen en de
vermindering van elektriciteit behoefte met andere belichtingssoorten en de CO2-behoefte
door optimalisatie van het proces.
F.3 Nieuwe brandstofcellen.
F.4 Fiscaal optimale vormgeving van investering en exploitatie.
F.5 Gasleidingen voor Biogas.
F.6 Invloed van toekomstige aanscherping van Europees en/of rijksbeleid inzake EPC, EPL,
energiebesparing, CO2-uitstoot/reductie en duurzame energie.
F.7 Haalbaarheid van de aansluiting van toekomstige fases op lange afstand transportleidingen
voor warmte en CO2.
F.8 Haalbaarheid van de toepassing van LED-verlichting voor kassen.
13
6 Slotbepalingen
1. Nalatigheid van een direct betrokken partij met als gevolg problemen voor een andere direct
betrokken partij om zich in te spannen de verplichtingen uit dit convenant na te komen, ontslaat
deze laatste partij daarvan zolang deze gevolgen voortduren.
2. Gewijzigde omstandigheden met als gevolg problemen voor een direct betrokken partij om zich
in te spannen de verplichtingen uit dit convenant na te komen, ontslaat deze partij daarvan
zolang deze gevolgen voortduren.
3. Nieuwe partijen hebben de mogelijkheid zich na 8 november 2007 door middel van een
adhesieverklaring te verbinden aan dit convenant.
4. De direct en indirect betrokken partijen zullen zich inspannen om voorzover nodig andere
overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties bij dit convenant te betrekken door
middel van ondertekening van een adhesieverklaring.
5. De Provincie Zuid-Holland zal penvoerder zijn namens alle ondertekenaars en uit dien hoofde
alle ondertekenaars op de hoogte houden van het toetreden en ook uittreden van partijen.
6. Uittreden kan door middel van een eenzijdige verklaring aan de penvoerder.
7. Alle direct betrokken partijen leggen zich vast om op 8 november 2011 een herziening van dit
convenant te starten, of zoveel eerder als zij allen nodig achten.
8. De binding van dit convenant eindigt op 8 november 2012, of zoveel eerder als alle direct
betrokken partijen nodig achten.
9. Bij dit convenant hoort een bijlage met daarin een rapport met achtergrondinformatie.
14
7 Ondertekening en adhesieverklaring
7.1 Ondertekening op 8 november 2007 te Waddinxveen
�� Het College van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland,
Gedeputeerde G. Veldhuijzen
�� Het College van Burgemeester en Wethouders van Waddinxveen,
Wethouder W.H.K. Dijksterhuis
�� Het College van Burgemeester en Wethouders van Zevenhuizen-Moerkapelle,
Wethouder M.C.B. te Meij – de Laat
�� Het College van Burgemeester en Wethouders van Nieuwerkerk aan den IJssel,
Wethouder S. van Loon
�� De Tuinders Vereniging Zuidplaspolder,
Jac. Hoogendoorn, voorzitter
�� OCAP CO2 VOF,
H. de Wit, directeur
15
7.2 Adhesieverklaring op 8 november 2007 te Waddinxveen
Ondergetekende heeft zich op de hoogte gesteld van de overwegingen en afspraken zoals vastgelegd
in het Convenant Exploitatie Energiepotentieel Zuidplaspolder (Noord) en verklaart namens
zijn/haar organisatie het handelen van deze organisatie nu, of in de toekomst te willen afstemmen op
de ontwikkelingen die door het convenant in gang worden gezet.
�� De gemeente Gouda,
Wethouder M. Kastelein
�� De gemeente Moordrecht,
Wethouder J.A.J.M. Oomen
�� ConSept,
Mevrouw P.J.H.D Verkoelen
�� InnovatieNetwerk,
De heer P.T. Oei
�� LTO Noord Glaskracht,
De heer N.A. van Ruiten
16
�� De Koplopersgroep Zuidplaspolder van Bouwend Nederland,
De heer B.S. de Boer
�� Kamer van Koophandel Haaglanden,
De heer E.H. Oskam
�� Amvest Management BV,
De heer C.G.J.W. Martens
�� Koninklijke Volker Wessels Stevin nv,
De heer A. J. de Jong
17
BIJLAGE 1
ACHTERGRONDRAPPORT
Aan de totstandkoming van dit convenant is een onderzoek vooraf gegaan. Het verslag daarvan kan
opgevraagd worden bij de penvoerder van dit convenant, de Provincie Zuid-Holland. Dit verslag is
geen onderdeel van dit convenant; ondertekenaars zijn daaraan niet gebonden.




































































Meld nieuws
PowerGlaz Solar 'PV modules


Hermans techniek zonne- windenergie installaties


Powerpark oplaadstation


PowerPark oplaadstation meer...